Jak przygotować prawidłowo pozew o rozwód (poradnik 2018)

Rozwód? Coraz częściej słyszymy to słowo, czy to wśród rodziny, czy znajomych. Według danych GUS spada liczba zawieranych związków małżeńskich, a wzrasta ilość rozwodów. Na tysiąc małżeństw przypada 1/3 rozwodów.

Jak napisać pozew rozwodowy?

Rozwód jest bardzo bolesnym przeżyciem dla całej rodzinny. Nad taką decyzją należy się poważnie zastanowić. Natomiast, jeśli zdecydujemy się na rozstanie, trzeba podjąć w tym kierunku określone kroki prawne. W niniejszym artykule przedstawię kilka porad, jak powinien wyglądać prawidłowo skonstruowany pozew o rozwód.

W artykule dowiesz się między innymi:

• Gdzie złożyć pozew sądowy?
• Jakie są przesłanki rozwodu?
• Kiedy mamy do czynienia z rozwodem z orzeczeniem o winie?
• Alimenty i władza rodzicielska
• Rozwód a wspólne mieszkanie
• Jakie są koszty postępowania sądowego?
• Wymagane dokumenty do rozwodu

Pozew rozwodowy należy złożyć w sądzie okręgowym. Sprawa jest rozpoznawana w procesie w postępowaniu odrębnym, do którego mają zastosowanie przepisy art. 436-446 KPC. W celu ustalenia właściwości miejscowej sądu, należy kierować się miejscem zamieszkania stron. Zgodnie z art. 41 KPC, pozew ze stosunku małżeństwa wytacza się wyłącznie przed sąd, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu. Z braku takiej podstawy wyłącznie właściwy jest sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej, a jeżeli i tej podstawy nie ma – sąd miejsca zamieszkania powoda. W przypadku problemów z ustaleniem właściwego miejscowo sądu, można skorzystać z wyszukiwarek dostępnych w internecie, albo wejść na stronę sądu, znajdującego się najbliżej miejsca naszego zamieszkania, i sprawdzić pod który sąd okręgowy podlega.

 

Każdy z małżonków może żądać, aby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód, ale tylko wtedy, gdy między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia. Przepisy KRO nie definiują nam znaczenia pożycia małżonków. Jedynie doktryna i orzecznictwo wypracowało wspólny pogląd, iż mamy do czynienia z więzią w sferze duchowej, fizycznej oraz gospodarczej. Przez zupełny rozkład pożycia, rozumiemy ustanie wszystkich ww. więzi. W pozwie należy opisać, w jaki sposób doszło do ich naruszenia.

Od powyższej zasady istnieją jednak wyjątki. Rozwód nie może zostać orzeczony, gdy miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci albo byłby sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. Jako dobro dzieci rozumiany jest nie tylko aspekt ekonomiczny, ale także potrzeby emocjonalne. Natomiast sprzeczność z zasadami współżycia społecznego zachodzi np. „(…) gdy jedno z małżonków jest nieuleczalnie chore, wymaga pomocy i rozwód dla niego stanowi rażącą krzywdę. Niekiedy przeciwko udzieleniu rozwodu mogą przemawiać względy natury społeczno-wychowawczej, które nie pozwalają, by orzeczenie rozwodu sankcjonowało stan faktyczny powstały na tle złośliwego stosunku do współmałżonka albo na tle innych przejawów lekceważenia małżeństwa i rodziny.”  (wyrok Sądu Najwyższego II CKN 573/98). Kolejnym wyjątkiem jest sytuacja, gdy rozwodu żąda małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, wtedy, sąd może orzec o ustaniu małżeństwa, gdy drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo gdy odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

 

W pozwie powinno się zdefiniować, czy wnioskujemy się o rozwód z orzeczeniem o winie, czy bez jej orzekania. Zgodnie bowiem z art. 57 KRO, sąd orzeka w wyroku rozwodowym, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia. Jednakże tylko na zgodne żądanie małżonków sąd zaniecha orzekania o winie. W tym wypadku następują skutki takie, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy. Wina jest elementem obligatoryjnym przy wydaniu wyroku rozwodowego, przy czym może to być sytuacja, gdy winę ponosi jeden małżonek, oboje lub żaden z nich. Wina ma znaczenie dla ewentualnego orzeczenia w przyszłości obowiązku alimentacyjnego na rzecz byłego małżonka oraz stanowi niejako ocenę przebiegu małżeństwa.

 

W przypadku, gdy małżonkowie posiadają wspólne małoletnie dzieci, to sąd w wyroku orzekającym rozwód jest zobowiązany rozstrzygnąć o władzy rodzicielskiej i kontaktach rodziców z dzieckiem i orzec, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka  (art. 58 par. 1 KRO). Należy podkreślić, iż sąd przed podjęciem ostatecznej decyzji o władzy rodzicielskiej powinien wysłuchać dziecko w dogodnych dla niego warunkach i bez obecności rodziców.

Warto, aby rodzice w pozwie rozważyli złożenie porozumienia o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie.  Sąd weźmie pod uwagę taki dokument, jeśli będzie zgodny z dobrem dziecka.

Natomiast w przypadku braku porozumienia, sąd, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem, przy czym może wydać następujące rozstrzygnięcia: powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców i ograniczyć władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia, powierzyć władzę obojgu rodzicom, pozbawić władzy jednego z rodziców lub obojga, bądź odpowiednio zawiesić władzę rodzicielską jednemu z rodziców lub obojgu.

Ponadto, strony mogą złożyć zgodny wniosek do sądu, aby nie orzekać o utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem.

Ważnym aspektem wyroku orzekającym rozwód są alimenty dla wspólnych dzieci. Sąd, zgodnie a art. 58 par 1 KRO obligatoryjnie orzeka o kosztach utrzymania i wychowania dziecka, przy czym chodzi wyłącznie o dziecko małoletnie. Sąd nie może w sprawie o rozwód rozstrzygać alimentów na rzecz pełnoletniego dziecka. Nie ma obowiązku, aby w piśmie procesowym określać żądania o potrzebie i wysokości zasądzenia alimentów, ponieważ sąd musi z ustawy o tym orzec.

 

Kolejnym ważnym elementem wyroku jest określenie sposobu korzystania ze wspólnego mieszkania. W myśl art. 58 par. 2 KRO, jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, sąd w wyroku rozwodowym orzeka także o sposobie korzystania z tego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków. W pozwie można zaproponować, w jaki sposób chcielibyśmy, aby wyglądało takie użytkowanie mieszkania. Sąd powinien bowiem uwzględnić wolę stron. W skrajnych przypadkach, sąd może nakazać eksmisję jednego z małżonków, który swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne mieszkanie. Warto podkreślić, że eksmisja jest niezależna od posiadanego tytułu prawnego do lokalu, a jedynie od przesłanek z art. 58 par 2 KRO (wyrok SN z 02.06.2000 r., II CKN 670/00, Legalis).

Ponadto, sąd może orzec także o podziale wspólnego mieszkania albo o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków, jeżeli drugi małżonek wyraża zgodę na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego, o ile podział bądź jego przyznanie jednemu z małżonków są możliwe. Taka sytuacja będzie możliwa tylko przy wspólnym wniosku stron. Natomiast na wniosek jednego z małżonków dopuszczalny jest podział majątku wspólnego, pod warunkiem, że podział nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu. To oznacza, że między małżonkami nie powinien istnieć spór, co do składu i podziału majątku wspólnego, albo będzie wymagane postępowanie dowodowe jedynie w ograniczonym zakresie.

 

Pozew o rozwód podlega opłacie stałej w wysokości 600 zł. Kwotę należy wpłacić na konto bankowe sądu wskazane na stronie internetowej sądu lub w gotówce w kasie sądu. Do tego mogą dochodzić jeszcze koszty zastępstwa procesowego przez prawnika oraz opłaty dodatkowe, zależne od przebiegu rozprawy, np., opinii biegłego, odpisów, stawiennictwa świadków lub złożenia wniosku o eksmisję małżonka, o podział majątku wspólnego, czy o alimenty dla małżonka. Z zasady koszty procesu ponosi strona przegrywająca. W przypadku orzeczenia rozwodu bez orzekania o winie połowa opłaty (300 zł) jest zwracana powodowi.

 

Do pozwu należy załączyć aktualny odpis aktu małżeństwa z Urzędu Stanu Cywilnego, odpisy aktów urodzenia małoletnich dzieci, potwierdzenie uiszczenia opłaty sądowej  oraz odpis pozwu i załączników.